‘Gebruik bloedplasma toont belang duidelijke E-nummers’

In de uitzending van maandag 24 november liet de Keuringsdienst van Waarde (foto) zien dat supermarktvlees vaak bloedplasma bevat, vermeld als dierlijk eiwit. De kwestie raakt aan een breder probleem: onduidelijke etiketten die consumenten onvoldoende inzicht geven. In zijn boek ‘Het complete E-nummer handboek – Van E- tot Z’ laat voedingstechnoloog Folkert Fennema zien hoe een duidelijk en gecontroleerd E-nummersysteem wél transparantie biedt over de herkomst en functie van ingrediënten.

In de uitzending wordt duidelijk dat vlees van nature al veel eiwit bevat: rundvlees, varkensvlees en kippenvlees leveren ongeveer 20 tot 30 gram eiwit per 100 gram. Toch staat op sommige voorverpakte vleesproducten ‘dierlijk eiwit’, ‘rundereiwit’, ‘varkenseiwit of ‘kippeneiwit’ als apart ingrediënt vermeld. Hierbij gaat het vaak om bloedplasma, een component van dierlijk bloed. Door het bloed te centrifugeren zakken de rode bloedcellen naar beneden en blijft bovenin het lichtere plasma over. Dit plasma bevat veel eiwitten en wordt via een sproeidroogproces verwerkt tot poeder, dat vervolgens als dierlijk eiwit aan de industrie wordt verkocht.

Meerdere functies
Vleesverwerker Paulo Zonneveld lichtte toe dat dit eiwit meerdere functies heeft: het helpt vlees langer op kleur te blijven, werkt als bindmiddel en is kostentechnisch aantrekkelijk. In sommige producten hoeft daardoor nog maar circa 70 procent uit vlees te bestaan; de rest wordt aangevuld met eiwit, water en smaakmakers. De bindende werking maakt het bovendien mogelijk om stukjes vlees aan elkaar te ‘plakken’, wat in de praktijk kan uitmonden in zogenoemd plakvlees.

“Wettelijk toegestaan, maar misleidend”
In zijn boek beschrijft Folkert Fennema precies dit voorbeeld als illustratie van hoe vanaf 2024 in Nederland op grote schaal toegevoegde eiwitten worden verwerkt in producten als gehakt, hamburgers en worsten. “Wettelijk gezien mogen ze op het etiket worden vermeld als ‘rundereiwit’, omdat ze niet onder de strikte regelgeving voor E-nummers vallen”, aldus de voedingstechnoloog. Toch plaatst hij vraagtekens bij de transparantie. “Voor veel consumenten kan deze werkwijze als misleidend worden ervaren, mede door de associaties die het oproept en de beperkte duidelijkheid op het etiket. Vooral voor mensen met religieuze overtuigingen, die vanuit hun geloof geen bloed willen consumeren, is dit problematisch. Zij zouden dit soort informatie duidelijk op de verpakking moeten kunnen terugvinden. Dat kan door middel van een E-nummer.”

Feiten, functies en toepassingen in één handboek
‘Het complete E-nummer handboek – Van E- tot Z’ bevat alle door EFSA goedgekeurde en recent afgekeurde E-nummers. Het boek bevat omschrijvingen van alle E-nummers en informatie over toepassingen, wettelijke status, herkomst en een gezondheidsbeoordeling. De opbouw is praktisch en gebruiksvriendelijk. Het boek bevat vier annexen waarin E-nummers op verschillende manieren zijn geordend: numeriek, alfabetisch, per functie (bijvoorbeeld kleurstof, conserveermiddel, emulgator) en per leverancier. Daardoor is de gids bruikbaar voor productontwikkelaars, kwaliteitsmanagers, etiketverantwoordelijken, inkopers én consumenten die meer willen weten over E-nummers. Op bladzijde 25 wordt de kwestie ‘bloedplasma in gehakt’ behandeld.
Met zijn handboek wil Fennema bijdragen aan een feitelijke discussie over E-nummers. “Er is veel verwarring en weerstand, maar vaak ontbreekt de basiskennis. Bewust ben ik weggebleven van spookverhalen en meningen. Ik geef alleen feitelijke informatie, zodat gebruikers zelf kunnen oordelen. Helderheid en transparantie staan voorop.”

Het complete E-nummer handboek – Van E- tot Z is te bestellen via www.vanetotz.com, zowel als gedrukt exemplaar als in e-bookvorm. Vertalingen in het Engels en Duits zijn in voorbereiding.