Arbeidsmigranten: 'Er zijn flinke stappen gezet'

Het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten (ABA) heeft een advies uitgebracht over de inzet van arbeidsmigranten in Nederland en de situatie waarin zij hier werken en wonen. De problematiek rond arbeidsmigranten kwam afgelopen zomer nadrukkelijk in het nieuws toen enkele slachthuizen tijdelijk moesten sluiten wegens de uitbraak van corona onder personeel. De FNV is blij met de adviezen, maar het ontbreekt volgens de vakbond nog aan een visie op de onderliggende problematiek. “Zolang er door structurele flexmodellen en fiscale trukendozen extra kan worden verdiend over de rug van arbeidsmigranten, blijven deze wantoestanden in stand”, stelt vicevoorzitter Tuur Elzinga van de FNV.
 
In veel sectoren waar arbeidsmigranten werken, zoals de vleesverwerkende industrie, is tot 90% flexwerk ‘normaal’. Elzinga: “Er is keihard gewerkt en het aanjaagteam heeft een scherpe analyse gemaakt van de praktijken rondom de inzet van arbeidsmigranten in Nederland. Daarbij is ook de structurele aard van de misstanden benoemd. De illusie dat slechts een klein groepje malafide uitzendbureaus schuldig is aan de wantoestanden, is nu wel definitief ontkracht. Wantoestanden in stand laten houden, is niet alleen rampzalig voor de werk- en leefomstandigheden van duizenden arbeidsmigranten, maar ook voor de ontwikkeling van een gezonde en duurzame arbeidsmarkt in Nederland.”
 
Niet alle oorzaken aangepakt
Vakbond FNV ziet dat het aanjaagteam op enkele punten de juiste analyse maakt, maar niet altijd de structurele problematiek in de kern aanpakt. Onder andere de mogelijkheid om 25% op het loon in te houden voor huisvesting. Dit houdt de onwenselijke afhankelijkheidsrelatie tussen werkgever die gelijktijdig huisbaas is in stand. Bijvoorbeeld de aanpak van lucratieve fiscale verdienmodellen evenals de ET en de aanpak van de frauduleuze A1-route. Elzinga: “Een aanpak hiervoor ontbreekt in het rapport. Wij roepen het kabinet op om nu door te pakken. De situatie in sectoren waar de arbeid niet seizoensgebonden is, maar waar tot 90% flexkrachten worden ingezet, is niet meer houdbaar. Het is een kwestie van politieke wil. Kijk naar de nieuwe wet in Duitsland, daar komt vanaf 1 januari 2021 een verplichting voor werkgevers in de vleesindustrie om medewerkers direct in dienst te nemen. Dat verbetert pas echt de positie van arbeidsmigranten en hun collega’s.”
 
Snel aan de slag
FNV ziet graag dat het kabinet snel aan de slag gaat met de aanbevelingen. De vakbond is onder andere groot voorstander van het advies dat er snel een verplichte certificering komt voor uitzendbureaus en dat inleners alleen mogen werken met die gecertificeerde uitzendbureaus op straffe van een boete. Hierbij wijst FNV erop dat de certificering dan wel gepaard moet gaan met goede handhaving. Ook het recht op een gegarandeerd minimumloon gedurende twee maanden voor arbeidsmigranten die naar Nederland komen, moet snel worden doorgevoerd.
 
Vakbond FNV heeft, naast de aanbevelingen van het aanjaagteam, aanvullende adviezen voor het kabinet. Hier is volgens de vakbond zeer dringend behoefte aan. Zo hebben arbeidsmigranten nog steeds een afhankelijkheidsrelatie met het uitzendbureau als het gaat om wonen. De privacy moet daarnaast beter worden gewaarborgd: slaapkamers van woningen waar meerdere arbeidsmigranten wonen kunnen vaak niet op slot. Daarnaast heeft FNV aanbevelingen over de ketenaansprakelijkheid die nu onvoldoende geregeld is in de Wet Aanpak Schijnconstructies en de aanpak van arbeidsuitbuiting. Elzinga: “Als het kabinet zich committeert aan dit advies – een advies waar het zelf om heeft gevraagd – mét onze aanvullende punten, dan kan er serieus werk gemaakt worden van het verbeteren van de positie van arbeidsmigranten, van eerlijk werk voor iedereen en van een vitale arbeidsmarkt. Daarmee komt een socialer Nederland voor iedereen die in Nederland werkt een stuk dichterbij.”
 
De vakbond biedt voor het Algemeen Overleg Arbeidsmigratie op 16 december de Tweede Kamer een rapport met aanvullende adviezen aan.